سدید کاشان

بعضی از پژوهشگران نمایش های آیینی درصحّت و سقم گزارش ویلیام فرانکلین تردید کرده اند ، از جمله پرویز ممنون گفته است: " گزارش فرانکلین از شیراز حاوی  معرّفی دو تعزیه است : یکی " آب فرات " که نمایش زد و خورد بین دوستان امام و سپاهیان یزید است و ارزش نمایشی چندانی ندارد و دیگری تعزیه ی " عروسی قاسم " که کیفیت والایی را صاحب است( نخستین تعزیه ها در ایران ، مجلّه ی رودکی ، سال دوم ، 14 آذر ماه 1351 ، ص 22 ). حال آنکه این دسته از پژوهشگران لازم است ، پیش از تشکیک در صحّت و سقم  این نوع گزارش ها ، به زادگاه اصلی نمایش های آیینی مراجعه نمایند. کیست که نداند که پس از ورود اسلام به ایران ، طی قرن های متمادی تا قبل از ظهور سلسله ی صفوی ، تنها چهار منطقه ی شیعی در ایران وجود داشته است: قم و کاشان و سبزوار و نیشابور، البته شهر مرو هم جمعیّت قابل توجهی شیعه داشته است که چون از مام وطن جدا شده است، در این حساب نیامده است. و چون تعزیه، خاستگاهی عاشورایی دارد. بنابراین شیعیان ، پدیدآورندگان هنر تعزیه به شمار می روند و مبدأ آن را از دوره آل بویه دانسته اند. به گفته ی همه ی پژوهشگران تعزیه ، کاشان یکی از جایگاه ها و خاستگاه های اصلی تعزیه در کشور است. همان طور که گفتیم نمایش ها ی آیینی با دسته های عزاداری آغاز شده  و با تعزیه به کمال رسیده است . و امروز خانواده ی حیاتی میراث دار آیین فرات خوانی در کاشان است . آقای حیاتی شاعر خوش ذوق کاشانی، در نزدیکی پلّه های بازار گذرنو مغازه ی عطّاری دارد، در سنّ کهولت هنوز با خانواده در همایش های سوگ ومویه که از طرف اداره ی فرهنگ و ارشاد اسلامی کاشان ، برگزار می گردد، شرکت می کند و به فرات خوانی می پردازد.